Ruchy archetypowe są najbardziej ogólnymi całościowymi wzorami motorycznymi w naszym systemie ruchowym.
Reprezentują one genetycznie zakodowane programy (schematy)motoryczne, które wykorzystujemy i rozwijamy w konkretnych okresach naszego życia począwszy od rozwoju płodowego.
Ruchy archetypowe reprezentują neurofizjologiczną podstawę dla rozwoju sfery motorycznej, funkcjonowania mózgu. Dają podstawy dla przyszłego rozwoju i dojrzewania odruchów, nawyków i umiejętności. Wpływają także na rozwój intelektualny, emocjonalny i osobisty.
Dr S. Masgutowa definiuje kilka wzorców ruchów archetypowych, jak:
- promieniowanie od środka ciała,
- rotacja ust-kręgosłup,
- prostowanie tułowia,
- ruch homologiczny ,
- ruch homolateralny,
- ruch naprzemienny,
- ruch intencjonalny.
Ruch archetypowy jako wzorce rozwojowe można znaleźć w wielu reakcjach odruchowych.
Opóźnienie w rozwoju i integracji wczesnych ruchów pierwotnych są często przyczyną:
- reakcji i zachowań impulsywnych,
- zaburzeń w tworzeniu się wyższych, zorganizowanych i kontrolowanych koordynacji,
- regresji w komunikacji i uczeniu się.